نظام سهمیه‌بندی بنزین به ششمین سال اجرای خود پا گذاشته است، با این وجود پیش بینی می‌شود تا 25 روز آینده و همزمان با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان برای نخستین بار پای بنزین 1000 تومانی هم به جایگاه‌های سوخت کشور باز شود.

سهمیه بندی بنزین امروز پنج ساله شد تا با اجرای نظام کارت هوشمند سوخت عملا ایران از یک کشور وارد کننده صرف این فرآورده استراتژیک نفتی به یکی از صادرکنندگان بنزین در سطح منطقه تبدیل شود.
آمارهای رسمی حاکی از آن است که در حدفاصل سالهای 1383 تا 1386 به طور متوسط روزانه 45 میلیون لیتر بنزین در پالایشگاه‌ها تولید می شد که این میزان تولید پاسخگوی مصرف روزانه بیش از 68 تا 70 میلیون لیتری بنزین در داخل کشور نبود.

بر این اساس تا پیش از اجرای نظام سهمیه‌بندی، وزارت نفت برای مثبت کردن تراز عرضه و مصرف بنزین مجبور به واردات سالانه 4 تا 6 میلیارد دلار بنزین بود به طوری‌که در حدفاصل سالهای 85، 86، 87 و 88 به ترتیب روزانه 28.9، 19.5، 22.5 و 22 میلیون لیتر بنزین وارد کشور می شد.

در شرایط فعلی متوسط مصرف این محصول پرطرفدار نفتی به مرز 60 میلیون لیتر رسیده است که با بهره برداری از چندین طرح جدید پالایشگاهی علاوه بر توقف واردات بنزین، کشور به یکی از صادرکنندگان این فرآورده میان تقطیر پالایشگاهی به برخی از کشورهای همسایه همچون افغانستان تبدیل شده است.

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اخیرا با تاکید بر اینکه تا پایان سالجاری ظرفیت تولید روزانه بنزین ایران به 70 میلیون لیتر افزایش می یابد از رشد تولید این فرآورده استراتژیک نفتی به بیش از 100 میلیون لیتر تا پایان افق چشم انداز خبر داده است.

همزمان با افزایش ظرفیت تولید بنزین هم با اجرای 13 میلیارد دلار طرح‌های جدید بنزین سازی، بهبود کیفیت و فرآیند تولید در پالایشگاه‌های موجود نفتی ضمن افزایش عدد اکتان بنزین به بیش از 90 میزان برخی از ترکیبات آروماتیکی، گوگرد، ام.تی.بی.ای و بنزن هم از ترکیب این فرآورده نفتی حذف خواهد شد.

سهمیه‌های بنزین آب رفت !

طرح سهمیه بنزین ابتدا با اختصاص سه ماهانه 360 لیتر بنزین تک نرخی با قیمت 100 تومان کلید خورد و پس از چندین دوره اختصاص سهمیه‌های سفر و نوروزی به یک باره میزان سهمیه‌ها ماهانه و با کاهش قابل توجه‎‌ای روبرو شد به طوری‌که ابتدا سهمیه‌های ماهانه از 120 به 100 لیتر، سپس به 80 لیتر و در شرایط فعلی به 60 لیتر در ماه برای خودروهای شخصی کاهش یافته است و حتی یکی از سناریوهای احتمالی در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها حذف نظام سهمیه و عرضه تک نرخی بنزین است.

خداحافظی با بنزین 100 تومانی و عرضه بنزین 1000 تومانی

کارشناسان اقتصادی از بنزین به عنوان دماسنج اقتصاد ایران یاد می‌کنند و کوچکترین تغییرات قیمتی در عرضه این فرآورده نفتی در تعیین نرخ تورم سایر کالاهای مصرفی تاثیر گذار است. چراکه در طول پنج سال گذشته قیمت بنزین چندین بار دستخوش افزایش شده است به طوریکه ابتدا دولت از بنزین نیمه یارانه ای 400 تومانی و سپس بنزین آزاد 700 تومانی رونمایی کرده است و در صورت افزایش 20 درصدی قیمت این فرآورده نفتی تا مرز یکهزار تومان در هر لیتر هم قابل افزایش است.

این احتمال وجود دارد که از ابتدای مردادماه سالجاری و همزمان با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان (کاهش حجم سفرهای تابستانی و به تبع سقوط مصرف بنزین) فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانه‌ها برای افزایش قیمت بنزین کلید بخورد که در این صورت ظهور بنزین 1000 تومانی دور از انتظار نخواهد بود.

از سوی دیگر در آستانه اجرای فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانه‌ها به منظور افزایش کارآیی و تغییر معماری سامانه هوشمند سوخت برای نخستین بار عرضه بنزین 100 تومانی از سبد سوخت ایران حذف شد.

کشورهایی که بنزین ارزان می دهند

بررسی قیمت بنزین در برخی کشورها نشان می‌دهد هم اکنون قیمت هر لیتر بنزین در کشور آفریقایی اریتره معادل 3600 تومان، در نروژ 3280 تومان، در انگلستان 2800 تومان، در هندوستان 2680 تومان، در ایرلند جنوبی 2670 تومان، در بلژیک 2660 تومان، در آلمان 2530 تومان، در پرتغال و ایتالیا 2500 تومان، در دانمارک 2485 و آمریکا بیش از 1115 تومان است که این کشورها با توجه به درامد سرانه بالایی که دارند قیمت این سوخت فسیلی در اقتصاد و افزایش تورم آنچنان نقشی ایفا نمی کند.

در همین حال، هنوز کشورهایی در جهان هستند که بهای ارزانی برای بنزین تعیین کرده‌اند که در این بین، کشورهایی همچون ونزوئلا برای هر لیتر بنزین 40 تا 60 تومان، عربستان سعودی، 160 تومان، لیبی 180 تومان، ترکمنستان 240 تومان، بحرین 360 تومان، کویت 280 تومان، قطر 300 تومان، عمان و الجزایر 400 تومان از شهروندان خود دریافت می‌کنند چراکه این کشورها تولیدکنندگان نفت هستند و به این دلیل به مردم كشورشان كه صاحبان اصلی منابع نفتی میباشند بنزین را حتی الامکان ارزان می فروشند.